Cicero Jeung Jatidiri Sunda

Cicero jeung  Jatidiri Sunda

Ku: DJASEPUDIN

 

Aktivis kabudayaan jeung kaorganisasian Yayat Hendayana, ngungkabkeun, Cicero teh turunan Sunda. Nu jadi sabab, cenah, dina ngahontal jabatan konsul, Cicero ngalarapkeun palasipah nete taraje nincak hambalan. Eta pamanggih dienyakeun ku Jalaluddin Rahmat, Cicero bener katurunan Sunda, sabab Cicero ngalarapkeun palasipah ajir.  Jalaludin teh nu ngadegkeun yayasan pendidikan Muthahari Bandung. Ayeuna mah Kang Jalal teh jadi anggota DPR ti PDIP.

Kuring can bisa ngabedakeun naha eta pamanggih teh heureuy atawa daria. Kuring teu nyaho naha eta kamandang teh dumasar kana panalungtikan. Ari sabab, antara heureuy jeung daria teh meh-mehan sarupa. Nu heureuy didariakeun-nu daria diheureuykeun.

Upama Cicero dipiyakin katurunan Sunda, naha aya ciri mandiri nu nandeskeunana? Alesan nu diasongkeun ku Yayat ngeunaan paribasa nete taraje nincak hamabalan, saimlplengan kuring, can weweg geusan nampa tesisna.

Tepi ka kiwari, salian Siliwangi, Keansantang, jeung Sangkuriang, tipologi urang Sunda mindeng dipersonifikasikeun ka diri Si Kabayan. Eta ngaran-ngaran teh kacida dalitna dina batin urang Sunda. Samalah, diabadikeun dina karya fiksi jeung dunya nyata. Mana komo Si Kabayan, manehna leuwih istimewa manan tokoh lianna. Samalah, taun 1989, Pemda Jabar jeung PT Kharisma Jabar nyieun film Si Kabayan, nu diniatkeun minangka eunteung masarakat Jabar, masarakat Sunda. Atuh danget kiwari, Si Kabayan oge dijadikaeun maskot ku pamarentah Kota Bandung.

Si Kabayan, kawas nu sumebar kelisanan jeung direproduksi dina rupa-rupa  tulisan, mangrupa pribadi nu calakan, licik, polos, ceplas-ceplos, taya guam, lugu, lucu, beuki sare jeung ngagere. Hirup, cek Si Kabayan, ukur heuheuy jeung deudeuh. Hirup mah kumaha engke. Ku sabab ngeukeuhan prinsip hirup nu sakadaekna, Si Kabayan teu ieuh ngarasa dosa nalika budak jeung pamajikanana kalaparan, dalah jeung mitohana oge hese akur.

Najan kitu, aya ari pupurieunana mah. Malah, upama dilenyepan kalayan daria, dina sababaraha hal, sikep hirup Si Kabayan teh bisa dijadikeun eunteung geusan ngalakonan kahirupan.

 Tina gambaran singget, naha sarua ciri hirup Si Kabayan nyampak dina diri Cicero. Hanjakal, tepi ka kiwari asal-usul Si Kabayan teh teu kapaluruh jujutanana.

Anapon Marcus Tullius Cicero, salah saurang warga katurunan Arpinum, nu ngimpi hayang jadi konsul, jabatan pangluhurna dina pamarentahan Romawi. Hiji paniatan nu kawilang mustahil. Sabab, Cicero, salian miskin, oge lain komandan armada perang jeung lain turunan bangsawan. Kawas kamandang Catulus, "Saons garis katurunan leuwih ajenan tinimbang saton prestasi".

Cicero lain Si Kabayan nu pasrah-sumerah kana kaayaan. Pikeun ngahontal impianana, Cicero ngagedurkeun sumanget, miguru ka jalma-jalma hebat, sarta nyorang disipilin ketat. Sabab, cek Cicero, ngan katekunan nu nyababkeun urang bisa maju.

Ngeunaan katekunan, eta nu hese disiarna di bangsa urang. Nu matak teu aneh jul-jol politisi jadi-jadian sarta ngamanpaatkeun kaayaan. Jleg asal jadi. Boh politikus kahot boh politikus ngora, upama mibanda pakaya nu rea, ku gararampang nempatan jabatan nu dipikahayangna. Anapon roh kaadilan jeung ngabasmi korupsi, kawas nu disorang Cicero, meh taya lacakna pisan. Hare-hare bae.

Dibanding nyorang kakeyeng, pangpangna ngeunteung ka sajarah, urang mah ngan ngagugulung katurunan jeung agul ku rupaning babasan jeung paribasa. Bakal leuwih mulya upama eta kaarifan teh disanghareupan merenah dina tempatna. Paribasa nete taraje nincak hambalan nu mentingkeun proses atawa hambalan, tong tepi ka serah bongkokan ku paribahasa buruk-buruk papan jati,upamana. Paribahasa nu leuwih condong kana laku nu negatif ieu, dipisadar atawa henteu, diaku atawa hanteu, malah jadi mantra ampuh para kulawarga, dulur, baraya, jeung deungeun-deungeun, geusan nangtayungan para koruptor sangkan teu unggah bale watangan jeung dibui.

Eta kaayaan lain pasualan anyar. Sabab-musababna geus ngakar ti baheula. Sok komo pascareformasi, rupaning identitas malah jadi jualan potensial. Ku kituna, geus waktuna nyiar jatidiri Sunda nu leuwih esensial. Lain Sunda nu ngan amis dina biwir jeung impian. Geus wancina ngamekarkeun sikep kritis jeung mentingkeun dialogis nu humanis.

Dina proses pencarian, sabisa-bisa tong tepi ka kajiret kana panineungan nu romantik-melankolik. Fanatisme sempit kana tokoh nu diangggap heroik jeung 'nangtayungan' kudu direvisi. Sok komo riweuh ruwal-rawel nyiar tokoh ka luar negeri, laju diaku jadi milik Sunda. Hal eta, keur kuring sakuringeun, malah nyababken darajat Sunda beak taya tapakna.

DJASEPUDIN, guru SMA Negeri 1 Cibinong , Kab. Bogor