Jadah lan tumpeng pitung warna, pralambang kabungahan lan kamakmuran.
Prosesi Upacara Tedhak Siten
Upacara tedhak sitèn lumrahe ditindakake ing latar omah kanthi diiringi doa, tembang dolanan Jawa, lan kabungahan kulawarga. Suasanané sumringah nanging tetep khidmat, amarga upacara iki ora mung minangka acara adat, nanging uga minangka pralambang rasa syukur marang Gusti Kang Maha Kuwasa. Wong tuwa, simbah, lan sanak kadang padha kumpul, ndeleng bocah cilik sing wiwit ngambah urip anyar kanthi rasa haru lan bangga.
Prosesi diawali nalika bocah digendhong mudhun saka undhak-undhakan tebu wulung kaping pitu. Saben tangga nduwèni makna urip sing kudu dilakoni kanthi taberi. Wong tuwa ngarep-arep supaya saben langkah anaké tansah ana ing lindungan Gusti, ora gampang nyerah, lan bisa ngadhepi cobaan kanthi ati sabar.
Sawisé mudhun saka undhakan, bocah banjur lumebu menyang kurungan manuk sing wis dihias kembang lan pita warna-warni. Ing kono wis disiapaké macem-macem barang, kaya buku, dhuwit, alat musik, perhiasan, lan piranti tulis. Barang-barang iku ora mung minangka pajangan, nanging nduwèni makna simbolis tumrap masa depan bocah. Nalika bocah milih siji saka barang kasebut, wong tuwa lan tamu padha nyawang kanthi semangat lan rasa penasaran. Yèn bocah milih buku, dipercaya bakal dadi wong pinter. Yèn milih dhuwit, pratandha bakal sugih. Nanging luwih saka iku, kabeh wong percaya yèn pilihan bocah iku minangka pratandha pangestu saka Gusti.
Sabanjuré, bocah diadus nganggo banyu kembang setaman sing seger lan wangi. Prosesi iki dadi lambang panyucèn raga lan jiwa, supaya bocah tansah resik lahir batin. Nalika diadus, wong tuwa ngetokaké donga lirih, nyuwun pangayoman lan kawelasan saka Gusti supaya anaké tansah pinaringan kesehatan lan kebecikan ing saben tindak-tanduké.
Sawisé adus, bocah banjur didandani nganggo busana anyar sing apik lan resik. Pakaian anyar iku dadi pralambang yèn bocah wis mlebu tataran anyar ing uripé, wis wiwit ngadhepi donya kanthi cara dhéwé. Biasané, wong tuwa uga nggandhengaké prosesi iki karo doa lan ucapan syukur, minangka ungkapan kabungahan amarga anaké wis bisa tumuwuh kanthi becik lan seger.
Upacara tedhak sitèn banjur ditutup kanthi dhahar tumpeng lan jadah pitung warna bebarengan. Kabeh anggota kulawarga lan tamu padha mangan bareng, ngguyub lan remen. Jadah pitung warna iku ora mung kanggo pepaes, nanging uga pralambang pitung jenjang panguripan lan kabungahan sing macem-macem.
Sajeroning kabungahan kasebut, ana ajaran moral kang jero banget: urip iku kudu dilakoni sethithik demi sethithik, saben langkah kudu digayuh kanthi usaha lan donga. Tedhak sitèn ora mung acara kanggo bocah, nanging uga minangka pangeling marang wong tuwa supaya tansah ngopeni lan nuntun anaké kanthi katresnan lan kabecikan.
Makna Luhur Kang Kasedhiyané Ora Luntur Wektu
Ing jaman modern iki, akeh kulawarga Jawa sing isih nguri-uri tradisi iki, ora mung ing Jawa Tengah utawa Jawa Timur, nanging uga ing kutha gedhé kaya Jakarta lan Bandung. Sanadyan cara pelaksanaané bisa beda-beda, nanging rohaniné tetep padha: rasa syukur, donga, lan pangarep-arep.
