Pangertosan Panggih Manten
Panggih manten iku salah sijining prosesi wigati ing upacara pawiwahan adat Jawa. Tembung "panggih" asale saka basa Jawa kang nduweni teges "tepung" utawa "ketemu". Prosesi iki nggambarake wayahe penganten kakung lan penganten putri pisanan ketemu sacara resmi minangka garwa sawise proses ijab kabul utawa akad nikah.
Prosesi panggih manten nduweni makna filosofis kang jero, yaiku tandha wiwitan urip bebrayan anyar antarane kalih penganten. Ing prosesi iki, ana pirang-pirang ritual kang kudu ditindakake, saben ritual nduweni simbol lan piwulang tumrap urip bebrayan.
Penyusunan Prosesi Panggih Manten
1. Balangan Suruh (Gantal)
Prosesi kapisan yaiku balangan suruh, ing ngendi penganten kakung lan penganten putri saling olok-olok godhongan suruh kang wis digulung. Prosesi iki nggambarake yen ing urip bebrayan mesthi ana pasulayan utawa pambeda panemone. Nanging, kabeh kuwi kudu diudhakake kanthi cara kang becik lan tetep tresna asih.
2. Wiji Dadi (Sindur Binayang)
Sawise balangan suruh, ana prosesi wiji dadi. Penganten kakung lan putri bebarengan nyedhak lan ngidak endhog pitik kang diselehake ing tengahing kain putih. Endhog iki minangka simbol titah urip kang isih suci. Makna saka prosesi iki yaiku wiwitan urip anyar kang kudu dijaga kanthi resik lan suci.
3. Bobot Timbang
Prosesi bobot timbang iki, penganten kakung lungguh ing pangkone penganten putri, banjur kosok baline. Prosesi iki nggambarake yen ing urip bebrayan kudu ana balance, ora ana kang luwih dhuwur utawa luwih ngisor. Loro-lorone kudu bisa ngemban tanggung jawab bebarengan.
4. Tanem (Dahar Kembul)
Penganten kakung ngulemi penganten putri kanthi dipunaken sega golong utawa jenang procot. Prosesi iki nggambarake kewajiban wong lanang minangka kepala rumah tangga kanggo nyukupi kabutuhan bojo lan kulawargane. Penganten putri nampa panguleman kuwi kanthi ikhlas minangka tandha narima lan setya marang garwane.
5. Kacar-Kucur
Penganten kakung ngucurake dhuwit recehan, beras, lan kembang telon menyang jarik penganten putri. Prosesi iki nggambarake tekad penganten kakung bakal nyukupi kabutuhan ekonomi kulawargane lan ndadekake urip kang makmur lan berkah.
6. Sinduran
Sawise prosesi kacar-kucur, penganten putri ngumbah sikile penganten kakung nganggo banyu kembang. Prosesi iki minangka wujud dedikasi dan pengabdian penganten putri marang garwane. Uga nggambarake sikep andhap asor lan tresna asih kang tulus.
7. Timbangan
Bapak lan ibu saka penganten putri nimbang kalih penganten kanthi cara lungguh ana ing dhengkul. Prosesi iki nggambarake yen wong tuwa tetep nduweni tanggung jawab tumrap anak lan mantune, uga minangka tandha ridho lan pangestu saka wong tuwa.
8. Mertui (Sungkeman)
Prosesi pungkasan yaiku sungkeman utawa mertui. Kalih penganten sungkem marang wong tuwa loro-lorone minangka panjaluk berkah lan pangestu. Prosesi iki wigati banget amarga tanpa ridho lan pangestu saka wong tuwa, urip bebrayan ora bakal tentrem lan berkah.
Makna Filosofis Panggih Manten
Sakabehe prosesi panggih manten nduweni makna filosofis kang jero. Prosesi iki ora mung ritual wae, nanging uga piwulang urip kang becik tumrap pasangan anyar. Saben prosesi ngandung pesen moral babagan:
- Kesabaran dan lega dalam mengatasi masalah bebrayan
- Tanggung jawab minangka garwa lan calon wong tuwa
- Keseimbangan dalam urip bebrayan
- Pengorbanan dan dedikasi tumrap pasangan
- Pangarep-arep kanggo urip kang berkah lan makmur
- Ngormati lan ngurmati wong tuwa
Relevansi ing Jaman Saiki
Sanajan jaman wis maju lan modern, prosesi panggih manten isih tetep dilestarekake dening masyarakat Jawa. Amarga, prosesi iki ora mung tradhisi turun-temurun, nanging uga ngandung nilai-nilai luhur kang tetep relevan dalam jaman saiki.
Nilai-nilai kaya keseimbangan gender, tanggung jawab bebarengan, lan ngormati wong tuwa tetep dadi dhasar kang penting tumrap urip bebrayan kang harmonis. Mula, penting banget kanggo generasi mudaha kanggo ngerti lan nguri-uri tradhisi iki, ora mung nglakoni ritualne wae, nanging uga ngerti makna lan piwulang kang ana ing dalemipun.
Panutup
Panggih manten minangka tradhisi luhur kang nduweni nilai filosofis kang jero. Prosesi iki nggambarake pepindhane urip bebrayan kang kebak warna, mulai saka pasulayan nganti katentreman, saka pengorbanan nganti kabahagiaan.
Kanthi nglakoni lan ngerti makna saben prosesi panggih manten, dikarepake kalih penganten bisa nglakoni urip bebrayan kanthi becik, harmonis, lan kebak berkah. Tradhisi iki kudu tetep dilestarekake minangka warisan budaya kang adiluhung kanggo generasi sabanjure.
Mugi-mugi artikel iki bisa migunani tumrap para maos, lan bisa nambahi kawruh babagan tradhisi luhur masyarakat Jawa.
Follow Instagram @kompasianacom juga Tiktok @kompasiana biar nggak ketinggalan event seru komunitas dan tips dapat cuan dari Kompasiana. Baca juga cerita inspiratif langsung dari smartphone kamu dengan bergabung di WhatsApp Channel Kompasiana di SINI