Slametake Tedhak Siten : Peran Mata Kuliah Basa Daerah Kanggo Pelestarian Budaya

Jaman kang tansaya modhern iki akeh generasi enom ing Jawa wis ora maneh kenal Upacara Adat Tedhak Siten. Fakta mencengangkan kang ngancem warisan budaya Jawa. Nanging, ana pangajab anyar saiki mata kuliyah Basa Daerah ing Prodi Pendidikan Guru Sekolah Dasar (PGSD) Universitas Negeri Surabaya kang mengintegrasikan Upacara Adat Tedhak Siten muncul dadi penyelamat kang nggandengake ruwang klas karo tradhisi budaya Jawa. Liwat pasinaon iki, tradhisi ora mung bertahan, nanging ngembang. Mangga awake dhewe telusuri kepriye pandhidhikan ora mung mulang teori, nanging uga beperan kanggo nglestarikake tradhisi Tedhak Siten ing tengah arus globalisasi lan modernisasi.

Tedhak Siten asale saka loro wanda "Tedhak" kang ateges (mudhun) lan Siten asale saka tembung "Siti" kang artine lemah, saengga Tedhak Siten yaiku tradhisi nglangkahake utawa ngetokake sikil menyang lemah kanggo kaping kapisanan nggo siji anak. Upacara Adat Tedhak Siten biyasane ditindakake nalika bayi wis umur 7 lapan jero kalendher jawa utawa 8 sasi jero kalendher mahesi. Jero pelaksanaan upacara adat iki ana pirang-pirang proses kang kudu ditindakake kaya ngresiki sikil bocah kang ditindakake dening kaping rong wong tuwane, lumaku karo nglangkahake sikil ing dhuwur jadah 7 werna (abang, kuning, pethak, abang jambu, biru, lan ungu), anak nitih 7 andha kang kagawe saka tebu, anak dilebokake njero kurungan pitik kang ing jerone wis isi sawetara piranti, sawise rerangken wau dilaksanakake terusane wong tuwa ngadusi anake, lan proses pungkasan yaiku menehake undhik-undhik (dhuwit kricik kang dicampur karo sekar ). Saben proses jero Upacara Adat Tedhak Siten kasebut temtune ngandhut kebak mangan, donga, lan pangajab wong tuwa kanggo anake jero njalani kauripan. 

Upaya nglestarikake Tedhak Siten liwat mata kuliyah Basa Daerah iki dudu mung sekadar sinau teori nanging, dadi gerakan nyata kang ngowah mahasiswa dadi penjaga budaya. Salah siji tuladha menarik teka saka Prodi Pendidikan Guru Sekolah Dhasar (PGSD) Universitas Negeri Surabaya. Ing endi mahasiswa di ajarke kepriye cara dadi MC jroning memandu dalane proses Upacara Adat Tedhak Siten. Mahasiswa diwenehake ekstra tambahan karo paweweh kodhe teks kanggo ing sinauni kepriye nada bacaane, dedeg-pangadeg awak, lan nyelarasake watara wacan karo proses kang dilaksanakake. Saliyane iku saben mahasiswa uga diwenehi kalodhangan kanggo nglakoni take vidhio mc jumbuh karo kodhe dhewe-dhewe. 

Jroning mata kuliyah iki dhosen menehake jejibahan akir kanggo mahasiswa kanggo nganakake pagelaran kang arep nampilake Tedhak Siten. Karo anane jejibahan iki, kita mahasiswa temtune ngupakara kanggo menehake penampilan kang paling maksimal. Kita latihan saben loro kali sapendak, ngapalake gerakan jumbuh karo urutane, memerlajari makna saka upacara adat tedhak siten, nyiyapake dekor lan perlatan kang ing butuhake. Nanging, sadurunge panggelaran ing tindakake, kita uga nglakoni take vidhio cinematic kang mengambarkan rangakaian Tedhak Siten karo panduan MC. 

Bab iki ora mung mertahanake esensi upacara adat, nanging ndadekake relevan ing era digital, ing endi saben individu oleh mirsani kepriye sakrale upacara adat tedhak siten kang tansaya dina tansaya dilalekake amarga akehing budaya asing kang mlebu menyang Indonesia. Amarga bab iki kita nduweni pandhengan anyar bahwasane upacara adat tedhak siten dudu mung tradhisi turun-temurun, nanging akeh ngandhut nile-nile pandhidhikan, sosial, lan budaya ing jerone.